Menter newydd plannu morwellt ar gyfer y prosiect hinsawdd

Climate Articles
31 Gor
5 min read

Mae'r BMC wedi croesawu prosiect cadwraeth arall i bortffolio'r Prosiect Hinsawdd, gan blannu morwellt gyda Seagrass Ocean Rescue ar y cyd ag Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru. Mae hyn yn ychwanegol at y gwaith plannu mwsogl migwyn presennol ac adfer mawndir gyda Moors for the Future ym Mharc Cenedlaethol y Peak District y gallwch chi hefyd ymwneud ag ef yma.

Dywed Uwch Reolwr Polisi ac Ymgyrchoedd y BMC, Dr. Cath Flitcroft, “Mae'r ddau brosiect yn hynod bwysig o ran cadw carbon dan glo ac allan o'r atmosffer, a bydd nifer o gyfleoedd i aelodau BMC gymryd rhan mewn plannu mwsogl migwyn a morwellt. Gallwch hefyd gyfrannu at y Elusen Ymddiriedolaeth Mynediad a Chadwraeth y BMC i helpu hyd yn oed ymhellach. Rydym yn hynod ddiolchgar i bawb sy’n dal ati i gefnogi ein prosiectau hinsawdd.”

CYFRANNWCH YMA

Pam morwellt?

Mae’r DU wedi colli dros 90% o’i dolydd morwellt yn y ganrif ddiwethaf, yn bennaf oherwydd afiechydon ac ansawdd dŵr gwael o waith dyn. Yn fyd-eang, amcangyfrifir bod maint sy’n gywerth a dau gae pêl-droed o forwellt yn cael ei golli bob awr.

Morwellt yw arwyr di-glod ein moroedd arfordirol - yr unig blanhigyn blodeuol morol yn y byd ac un o'r atebion naturiol pwysicaf i'r argyfwng hinsawdd. Maen nhw'n atafaelu (dal) carbon wedi'i hydoddi yn ein moroedd ar gyfradd uwch na choedwigoedd trofannol! Cymerir carbon o’r dŵr a’i ddefnyddio i adeiladu dail a gwreiddiau’r morwellt. Unwaith y bydd y planhigion yn marw, yna gellir storio'r carbon ar wely'r môr am filoedd o flynyddoedd.

Mae morwellt hefyd yn ffynhonnell hanfodol o hidlo dŵr, sefydlogi gwaddod a lleihau erydiad arfordirol. Mae adfer y cynefinoedd hyn a chynnal eu hiechyd yn hynod fuddiol o ran gwarchod arfordiroedd, gwella bioamrywiaeth, cefnogi pysgodfeydd ac ymladd newid hinsawdd.

Meddai Tom Carrick, Swyddog Mynediad a Chadwraeth (Cymru), “Rwy’n gyffrous iawn i ni fod yn rhan o’r prosiect morwellt. Mae’n rhoi cyfle inni roi yn ôl i fioamrywiaeth yr ardal yn ogystal â chyfrannu at wella’r potensial ar gyfer dal a storio carbon. Efallai nad ydym yn ymwybodol ohono, ond mae llawer o’r lleoliadau dringo clogwyni môr yng Ngogledd Orllewin Cymru yn edrych dros y dolydd pwysig hyn, ac mae Llwybr Arfordirol Cymru hardd hefyd yn mynd heibio.”

Dywed Reece Halstead o Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru, “Nod y prosiect aml-bartneriaeth yma yw plannu morwellt (Marina Zostera) dros ardal o 10 hectar ar draws Gogledd Cymru erbyn 2026, tra’n gweithio gyda’r gymuned i sicrhau dyfodol dolydd morwellt iach ar draws Gogledd Cymru. Mae gennym safleon mewn golwg ym Mhen Llŷn ac Ynys Môn ar ol asesiadau safle ac ymgysylltu â rhanddeiliaid, a hyd yma rydym wedi bod yn plannu hadau morwellt mewn dau safle ym Mhen Llŷn: Penychain a Charreg y Defaid. Nod y prosiect yw casglu ac ailblannu 5 miliwn o hadau morwellt, gan gasglu’n gynaliadwy o Borthdinllaen, sef ein dolydd morwellt sy’n bihafio fel ‘rhoddwr’.

“Yn 2023, fe wnaethon ni blannu 200,000 o hadau wedi’u gwasgaru dros tua 3000 m2 gan ddefnyddio cwpl o wahanol ddulliau – defnyddio bagiau hesian a DIS (Hadu Chwistrellu Uniongyrchol) gan ddefnyddio gynnau calcio i saethu hadau morwellt i wely’r môr! Hyd yn hyn eleni, plannwyd 340,000 o hadau â llaw ym mis Chwefror ac yna 700,000 o hadau ychwanegol gan ddefnyddio peiriant hadu. Wrth symud ymlaen, byddwn yn parhau i blannu a monitro morwellt ym Mhen Llŷn a chasglu hadau ym Mhorthdinllaen ym mis Awst, gan ddechrau’r gwaith yn Ynys Môn y gwanwyn hwn ac ymgysylltu â chymunedau lleol yno.”

Sut gallwch chi helpu?

Mae prosiect Achub Morwellt y Môr yn ymgysylltu â gwirfoddolwyr, grwpiau cymunedol lleol a rhanddeiliaid i gymryd rhan mewn rhywfaint o waith ymarferol i adfer morwellt yng Ngogledd Cymru. Mae cyfanswm o 10 hectar o forwellt eisoes wedi’u plannu ym mis Chwefror 2024 ar saith safle ar hyd arfordir Gogledd Cymru. Mae'r BMC yn chwilio am wirfoddolwyr ac mae tri dyddiad lle y gallwch ymuno â ni:

10 Ebrill, Pwllheli

Plannu - bydd y diwrnod hwn yn cynnwys plannu morwellt gan ddefnyddio Hadau Chwistrellu Uniongyrchol, sydd fel drylliau calcio. Bydd yn digwydd yn ystod llanw isel a bydd offer rhydio yn cael ei ddefnyddio i gael mynediad i’r safle.

8 Mai, Pen Llŷn

Monitro morwellt - dychwelyd i ardaloedd a blannwyd yn flaenorol i ddadansoddi'r morwellt sydd eisoes wedi'i blannu. Os oes gennych ddiddordeb mewn gwyddoniaeth, bydd gan y diwrnod yma fwy o ymagwedd ymchwil wyddonol.

5 Awst, Porthdinllaen.

Casglu hadau morwellt - un o ddigwyddiadau mwyaf y calendr morwellt, byddwch yn cael eich dysgu sut i gasglu hadau glaswellt y môr, a gall hyn fod mewn rhydwyr neu ddefnyddio offer snorcelu.

Cliciwch yma am ragor o wybodaeth am ddyddiadau gwirfoddoli gyda'r BMC. Mae cit cyfyngedig ar gael i'w fenthyg (gofynnwch ymlaen llaw) ond os oes gennych chi eich rhai eich hun, fe'ch cynghorir i ddod a nhw.

Yn ogystal â gwirfoddoli ar y dyddiadau uchod, gallwch hefyd gymryd rhan trwy ddod yn wirfoddolwr unigol gyda Project Seagrass. Ymunwch â grŵp Facebook Gwirfoddolwyr Prosiect Morwellt yma.

Gallwch hefyd gysylltu â Project Morwellt yn uniongyrchol drwy ebostio gwirfoddolwyr@projectseagrass.org

Os ydych yn rhan o grwp cymunedol sydd â diddordeb mewn cyfranogiad pellach, cysylltwch â Reece Halstead o Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru yma. reece.halstead@northwaleswildlifetrust.org.uk

DONATE HERE

Mae’r Prosiect Hinsawdd yn ymgyrch gan Ymddiriedolaeth Mynediad a Chadwraeth y BMC, sy’n gweithio ochr yn ochr â Moors For The Future ac Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru, gyda chefnogaeth Cotswold Outdoor a Snow+Rock.

BMC Travel Insurance

Join the BMC

Cotswold Outdoor Discount

Winter Lecture Series

Related Content

COOKIES

We use cookies to analyse web traffic, and to improve the user experience. For these reasons, we may share your site usage data with our analytics partners. You can choose to accept all cookies, or select separate preferences for each of the third-party partners we use.

SET COOKIES PREFERENCES